Pu Ukmang Zathang puala LH Hauheng thuziak



a herliam ta....

UKMANG ZATHANG (L)

LAIFA CHHULCHHUAK ARSI ROPUI 

(amah ka thlahna atan liau liauin he thu hi ka hlan e, a sei ka hlau si a, ka kai tawi hlek e...)

—LH Hauhêng, Nghilhloh Rûn


A khuhhawnna:

Hetiang mi hi an piang zen zen lo, leilung dan ah hian, hruaitu hmasa, a ngaihna chin hria, hun thim kan ramin a tawh laia ram hruaitu ni tura fahrin manhla to tak mai mi, Pu Ukmang Zathang hian Vala min tih loh leh, Hauhenga tingatin min ko va, min duatin min kawmngeih em em thin a, a bulah chuan engkim a leng a, kan titi a tui hle thin. Kan titi kha a zau a ni.

Amah hi: 

Lianduna Zathang (L) Vawmbuk lal leh Nithluaii (L) Hmunhalh lal fanu te fapa hmasa ber leh an fapa neih chhun niin, April 21, 1937 ah a lo piang a ni. A pa hian kum 3 mi a nihin a boralsan a, a pa hmunah a ni hi Lal atan ruat a ni a, khawtlang rorelna chu ama hming hian a nu Nithluaii leh Lal upaten kum 1954 a mizoram lal ban anih thleng khan an chelh a ni.

Zirna lamah: 

1957 ah Lunglei Gov't HS atangin matric a zo a, 1964 ah ST Anthony's College Shillong atangin BA a zo leh a ni. MA zir leh mai tura a inbuatsaih mek laiin, Bualpui Ng khaw mipuiten an venga Private High School dinsak turin an ngen a, a thawk tlang ta nghal a ni. Kum 1965 ah Delhi University hmunah MA zawm turin a chhuk thla a, engemaw rokhawlhna a neih avangin a zir remchang theilo a, 1965 ah tho Guwahati University hnuaiah MA a zawm a, Pre-MA a zo fel hman chiah a, final year a zirlaiin rambuai avangin a zir chhunzawm thei ta lo a ni.

Nupui nei: Kum 1977 ah Bualpui Ng, a Pu Mangkiauva fanu Ngunthliai (L) AO nen an innei a, fapa pali 4 an nei a ni. 

POLITICS-AH:

Kum 1971 a PL Regional Council inthlanna Assam sorkarin an puan veleh in Candidate ve in Sangau MRC Constituency atangin a ding a, a tling chho ve ta nghal a. Amah hrim hrim hi ram siamthat duh mi, a huna luhlul tak mai, sap tawng thiam leh a ngaihna hre mi a ni.

Achievement neih te:

Kum 1971 ah vek ama hmun ngei Vawmbukah awm hmun a khuar a, a awm kum atangin Vawmbukah phalna lain High School a din a, Headmaster leh MRC nihna a chelh kawp. Zirnaa ram siamthat tum tlat mi a ni.

Pu Ukmang Zathang hi District Council inthlannaah P—L Regional Council tiamin ṭum ruk zet chu hlawhtlinna changin thlan tlin a ni a. P-L Regional Council term hnuhnung ber a, MRC a nih khan, an Council Pu S. Paileia kaihhruaina hnuaia an official resolution pawimawh tak, Mizo District Council chu UT a hlan kai ni sela, chu UT hnuaiah chuan P-L Regional Council pathum (3) Pawi Dist. Council, Lakher Dist. Council leh Chakma Dist. Council ah siam ni rawh se, Pawi-Lakher Council in a ti, tih chu pawm lova hnial kalh zawnga ban phara vote tu awm chhun a ni. (khatih hunlaia ani duhdan chuan, Mizo Dist. Council chu UT anih rualin PL Regional Council chu UT nih ve nghal tura ngen a duh a ni) kha rorelnaah khan theihtawpin atanga mahse, member tam zawk te duhdan kha a chunga resolution an buatsaih ang khi a nih tlat avangin a thu chu atlang thei ta lo a ni. Chu chu kum 1971 Monsoon Session an neihlai thilthleng a ni. 

Tin, kum 1973 a CEM anih laiin, District Council huamchhung Primary School te chu, Mizoram sorkar atanga la chhuakin District Council hnuaiah a dah a, district council hnuaia primary school te dah hmasa bertu CEM alo nih phah ta a ni. (Hriatreng atan a va nuam em)

CEM anih laiin Lai Ṭawng (official language) Lairam chhunga tawng hman ber leh tawng tualleng ni turin thuchhuahte siamtu a ni bawk. Mahse, hemi kum hian CEM te an inthlak avangin hei hi tihdanglam a lo ni leh a ni.

Amah hi, anihna hnama chiang, pa harh vang tak mai mi kha a ni a. Sixth Schedule Amendment pawh ruahmanna fel tak siamin District Council dangte lungrualpuiin Central Sorkar-ah a zu nawr a, chutiang thil a beih pahin Border Area Development Fund te leh non-plan pawisa te Lai Autonomous District Council tan a zuk sawichhuak a ni. 

Chumai a ni lo, July 7, 1999 a CEM a rawn nih leh khan, LADC hnuaia hnathawk (staff) te hlawh chu, council budget piahlamah Mizoram sorkar staff te hlawh pung ang bawkin a tipung chho ta nghal a ni. District Council hotute, MDC te pawh state sorkar hotute hlawh pungchho ang zulzuiin a pun chho nghal kha a ni a. Hriatreng a ni tawh dawn a nih hi. Hemi kum hian LADC in Revise Estimate ah sum nasa takin ahmuh belh nghe nghe kha a ni a...

Pa thluak tha, a damlaia interview ka neih te, a source pawimawh ka duh ang apiang a neih min hawhtir thin te kha, ka lawm a, ka hlim thin. A bula ka thu a, thlalak ka rawta 'keini chu kan upa tawh a, engmah hi kan mawipui zo tawh lo...' atih lai a, 'ka pu, kum 16 ila pel hleinem ka ti a, a nui leh rih thin a...' lung te hi an tileng leh dawn a nih hi maw....

An sitting room-ah kan pahnih chauha kan inkawm lai a, thangthartena an hriatreng a duhna ka zawh ṭuma a thusawi hian i han khar dawn teh ang. Tihian a sawi a, "kan tradition, culture adt., te hi a nihna ang taka kan ram leh hnam tâna dinchhuahpui duh mi, nihna nei, ka nihna hi min hriat sak reng se—ka duh a ni" a ti a. Ka pu, kan lo hrereng tawh ang.

Amah ber lah chu sawi nawn leh tura ka hual ruk mek laiin, 'a ka a chîp a, meng turin a mit a chhing hlen ta vawng vawng mai si a!' 

Ka pu DUHTAK, 

Chawlhna daihlim hnuaiah chuan lungmuangten han chawl la, i hmangaih Lairam hi min lo hre ve reng dawn nia aw. He lei hi chatuan ram a tling lo, lungngai ṭahna a ni—kan ṭah a ṭul leh si ṭhin a. Mangtha le, Lairam Arsi Ropui, KA PU — UKMANG ZATHANG


"Tlai ni tla hian a liampui lo, aleng zual ṭhin,

Zan mu chhing lo ten ka dawn thin, kan hlimlai ni;

Ṭah ruai ruai chauh ka hmachhuan e."

I hrailengte hrilh an hai lua e...


Thulakna:

Hnam Rohlu, 2017

Interview laia ka note sheet atangten..

 

The Lawngtlai Post

Lalngheta Ralte (Ma-Ngheta) Electric Veng, Lawngtlai , Lawngtlai Dist. Phone: 9862843773 e-mail:lalnghetaralte@gmail.com

Post a Comment

Previous Post Next Post